Α. Αντίληψη του ρυθμού
- Ο εξεταστής θα δώσει με παλαμάκια στον υποψήφιο μαθητή ένα απλό, σύντομο και απολύτως συγκεκριμένο ρυθμικό σχήμα, το οποίο καλείται ο μαθητής να επαναλάβει. Το ρυθμικό αυτό σχήμα θα παιχτεί από τον εξεταστή δύο φορές διαδοχικά. Στόχος αυτής της εξέτασης είναι η διαπίστωση της ικανότητας του υποψηφίου μαθητή να αντιλαμβάνεται και να αναπαράγει απλές ρυθμικές δομές (δηλ. ρυθμικές μονάδες δύο και τριών χρόνων και ενδεχομένως, απλούς συνδυασμούς τους).
- Στην επόμενη φάση ζητείται από τον εξεταζόμενο να συνοδεύσει με παλαμάκια, χρησιμοποιώντας ένα σταθερό ρυθμικό σχήμα, το τραγούδι που επέλεξε να εκτελέσει ο ίδιος (βλ. και Γ. Φωνητική ικανότητα).
Β. Ακουστική ικανότητα
- Ο υποψήφιος ακούγοντας από τον εξεταστή τυχαία επιλεγμένες νότες στο πιάνο (με το οποίο δεν έχει οπτική επαφή), καλείται να αναγνωρίσει τη μεταβολή του τονικού ύψους και να την καταδείξει κινώντας το χέρι του αναλόγως προς τα πάνω ή προς τα κάτω.
- Στη συνέχεια, αναπαράγει με τη φωνή του ανιόντα και κατιόντα διαστήματα με κοινή ή διαφορετική βάση, μικρές μουσικές φράσεις ή και ολόκληρη κλίμακα, που εκτελούνται στο πιάνο από τον εξεταστή.
- Τέλος, στο τρίτο μέρος αυτής της εξέτασης, ο εξεταζόμενος πρέπει να απομνημονεύσει και να επαναλάβει σε μη οικείο του απλό όργανο (ξυλόφωνο ή μεταλλόφωνο) μικρές μελωδικές φράσεις μέχρι 5 φθόγγων και σε έκταση μιας οκτάβας, τις οποίες θα παίξει στο πιάνο ο εξεταστής. Ο υποψήφιος δικαιούται να ζητήσει την επανάληψη του θέματος, το οποίο θα εκτελείται χωρίς να έχει ο εξεταζόμενος οπτική επαφή με τα πλήκτρα.
Γ. Φωνητική ικανότητα
- Ο υποψήφιος καλείται να τραγουδήσει ενώπιον της Επιτροπής ένα τραγούδι της επιλογής του από την τονική βάση που αυτός επιθυμεί. Το τραγούδι αυτό μπορεί να προέρχεται από το ρεπερτόριο της ευρύτερα γνωστής παραδοσιακής ή έντεχνης ελληνικής μουσικής ή μπορεί να είναι κάποιο ευρύτερα γνωστό ξένο τραγούδι.
- Στη συνέχεια με τη βοήθεια του πιάνου που παίζει ο εξεταστής, ελέγχεται η ικανότητα του μαθητή να τραγουδήσει το τραγούδι από άλλες κοντινές τονικές βάσεις, η τονική του ακρίβεια καθώς και η ποιότητα της φωνής του.
Ενδεικτικά και μόνο αναφέρουμε κάποια τραγούδια που συχνά επέλεξαν να τραγουδήσουν υποψήφιοι μαθητές του Μουσικού Γυμνασίου στις εισαγωγικές εξετάσεις προηγούμενων ετών. Ο κατάλογος αυτός δεν είναι κατά κανένα τρόπο περιοριστικός. Κάθε υποψήφιος είναι απολύτως ελεύθερος να επιλέξει όποιο τραγούδι επιθυμεί.
Ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια: Μήλο μου κόκκινο, Κάτω στο γιαλό κάτω στο περιγιάλι, Θαλασσάκι, Σαμιώτισσα, Πότε θα κάνει ξαστεριά, Έχε γεια Παναγιά, Παντρεύουνε τον κάβουρα, Στο πα και στο ξαναλέω, Ξεκινάει μια ψαροπούλα, Μες στου Αιγαίου τα νερά, Καράβι – καραβάκι, Από ξένο τόπο κι απ’ αλαργινό, Τζιβαέρι, Ω γλυκύ μου έαρ.
Μάνου Χατζιδάκι: Ο Κεμάλ, Τα παιδιά κάτω στον κάμπο, Αστέρι του βοριά, Το σύννεφο έφερε βροχή, Χάρτινο το φεγγαράκι, Το πέλαγο είναι βαθύ, Φέρτε μου ένα μαντολίνο, Το φεγγάρι είναι κόκκινο, Τσάμικος (στα κακοτράχαλα τα βουνά), Ο κυρ – Αντώνης, Αθανασία, Μες σ’ αυτή τη βάρκα, Καροτσέρη – καροτσέρη, Μίλησέ μου – μίλησέ μου, Τώρα που πας στην ξενιτειά, Άσπρο περιστέρι.
Μίκη Θεοδωράκη: Στο περιγιάλι το κρυφό, Ένα το χελιδόνι, Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ, Της αγάπης αίματα, Η μυρτιά, Αχ Μαργαρίτα μαγιοπούλα, Του μικρού βοριά, Αν θυμηθείς στ’ όνειρό μου, Κυκλάμινο, Η Μαργαρίτα η Μαργαρώ, Το γελαστό παιδί.
Μάνου Λοΐζου: Τζαμάικα, Ο δρόμος, Το ακορντεόν.
Διονύση Σαββόπουλου: Ο καραγκιόζης, Μία η άνοιξη, Συννεφούλα, Ας κρατήσουν οι χοροί, Μια θάλασσα μικρή, Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη.
Σταύρου Ξαρχάκου: Γεια σου χαρά σου Βενετιά, Ήτανε μια φορά μάτια μου.
Νέο κύμα: Άσπρα καράβια τα όνειρά μας, Τις νύχτες κυλάνε οι ώρες.
Ξένα τραγούδια: Η μικρή Νεφέλη, Let it be, Yesterday, Imagine, Τιτανικός, Ντο ρε μι (από την Μελωδία της ευτυχίας).
Δ. Διάκριση μουσικών φράσεων, ηχοχρωμάτων και μουσικού χαρακτήρα.
Οι υποψήφιοι μαθητές ακούγοντας ηχογραφημένα μουσικά παραδείγματα από ένα CD, καλούνται να ανταποκριθούν σε 4 μουσικά παιχνίδια.
- Στο πρώτο παιχνίδι πρέπει να αναγνωρίσουν πόσες φορές επαναλαμβάνεται μια συγκεκριμένη μελωδική φράση (μουσικό θέμα ή μοτίβο) σε ένα έργο που μεταδίδεται από το CD και να σημειώσουν τον αριθμό στο αντίστοιχο κουτάκι του πρώτου παιχνιδιού. Η φράση αυτή παίζεται αρχικά μεμονωμένη, ώστε να είναι ευκολότερη η αναγνώρισή της από τους υποψηφίους.
- Στο δεύτερο παιχνίδι πρέπει να σημειώσουν στο αντίστοιχο κουτάκι τον αριθμό (ΟΧΙ το όνομα) των μουσικών οργάνων, τα οποία ακούγονται σο συγκεκριμένο μουσικό απόσπασμα που μεταδίδεται από το CD.
- Στο τρίτο παιχνίδι καλούνται να αναγνωρίσουν και να ονομάσουν την κατηγορία (Έγχορδα, Πνευστά ή Κρουστά) στην οποία ανήκουν τα μουσικά όργανα που ακούγονται σε 8 σύντομα μουσικά αποσπάσματα του CD.
- Στο τέταρτο παιχνίδι οι υποψήφιοι παρατηρούν στο ειδικό έντυπο 6 χαρακτηριστικούς τίτλους δίπλα σε κουτάκι. Οι τίτλοι αυτοί δίνονται σε τυχαία σειρά και αντιστοιχούν σε 6 σύντομα μουσικά κομμάτια που θα ακουστούν από το CD. Το ζητούμενο σε αυτό το παιχνίδι είναι να σημειώσουν οι υποψήφιοι σε κάθε κουτάκι τον αριθμό του κομματιού στο οποίο, κατά την κρίση τους θα ταίριαζε ένας από τους τίτλους που δίνονται.
Ε. Εκτέλεση (προαιρετικά) σε μουσικό όργανο
Αν ο υποψήφιος διαθέτει γνώσεις σε κάποιο μουσικό όργανο, μπορεί προαιρετικά να ερμηνεύσει ένα κομμάτι της επιλογής του, επιπέδου αντίστοιχου της Κατωτέρας Σχολής. Το έργο που θα επιλέξει μπορεί να προέρχεται επίσης από το ρεπερτόριο της ευρύτερα γνωστής έντεχνης ελληνικής μουσικής, ίσης τεχνικής δυσκολίας. Βεβαίως, το ρεπερτόριο είναι διαφορετικό για τους υποψηφίους που θα παρουσιαστούν με ελληνικό παραδοσιακό όργανο.
Αναλυτικές πληροφορίες για τη λειτουργία των Μουσικών σχολείων, την εισαγωγή των μαθητών σε αυτά καθώς και για τον τρόπο αξιολόγησής τους μπορείτε να βρείτε στο ακόλουθο link: https://edu.klimaka.gr/sxoleia/moysika/1616-leitourgia-mousikwn-sxoleiwn